ION zoekt voortdurend naar mogelijkheden om technisch geschoolde mensen (of mensen die dat willen worden) in contact te brengen met de ION-applicatiecursussen; juist ook omdat sinds geruime tijd bepaalde oppervlaktebehandelingen ontbreken in het reguliere technische dagonderwijs. Op 1 maart is nu een compleet nieuwe vorm van combinatie-onderwijs op MBO-niveau gestart, waarvan een applicatietechniek een essentieel onderdeel vormt. Als dit goed uitpakt, gaat dit zeker naar meer smaken en kan ION haar werkveld naar het MBO verbreden.

Het MBO kent hoofdzakelijk twee leerwegen: de BBL en de BOL. De Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) is een combinatie van werken en leren waarbij de persoon in kwestie in dienst is van een erkend leerbedrijf. Bij de Beroeps Opleidende Leerweg (BOL) loopt een student/scholier tijdens zijn/haar dagopleiding één of meer stages bij een bedrijf. Beide leerwegen zijn voor ION interessant om nieuwe instroom in de branche te creëren, maar de koppeling met de BBL is wat makkelijker te maken, omdat het daar doorgaans gaat om mensen die de middelbare schoolleeftijd zijn gepasseerd en al in een technische omgeving werken.

“Al heel lang zoekt ION naar mogelijkheden om ons vakgebied te herintroduceren bij het reguliere dagonderwijs”, zegt Jacques Schreuder, opleidingscoördinator bij ION. “Daartoe hebben we vaak gesprekken gehad met ROC’s en andere onderwijsinstellingen, maar steeds liep het spaak op het onvoldoende aantal studenten dat deelneemt om het economisch verantwoord te maken. Daarom hebben we ons steeds meer gericht op volwassenenonderwijs: het creëren van een horizontale instroom via applicatiecursussen om daarmee het kwaliteitsniveau in de branche hoog te houden. Ook hebben we contact gezocht met de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) – onderdeel van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap – vanuit het idee om een applicatietechniek als keuzedeel te koppelen aan bijvoorbeeld metaalbewerkingsopleidingen, of opleidingen voor proces- dan wel mechanische operators. Het is een heel moeizaam traject, maar we gaan daarmee door.”

SAMENWERKING MET LITOP
En toen meldde zich ineens vorig jaar de organisatie Litop, een door het ministerie erkende onderwijsinstelling, gespecialiseerd in het (op maat) opleiden van productiepersoneel, en dan met name operators. Huub van Strien, operationeel directeur van Litop, legt uit hoe de samenwerking is ontstaan. “Via een praktijkbegeleider in een oppervlaktebehandelend bedrijf die ook docent van ION bleek te zijn, is het contact met ION gelegd. Toen kwam al snel een win-winsituatie in beeld, maar zoiets moet ook klikken. En het bleek allemaal goed bij elkaar te passen: de manier van werken, de mouwen opstropen, het snel kunnen schakelen met Jacques. We hebben in korte tijd een opleiding opgezet op het gebied van poedercoaten, waarmee procesoperators A kunnen worden opgeleid tot poedercoatoperator. Voor ons is samenwerken met een brancheorganisatie aantrekkelijk, want wanneer de basis is gelegd, ben je in één keer binnen bij alle aangesloten bedrijven. Uitgangspunt is dan om een opleiding zó in te richten dat die aansluit op het werk in de branche en toegang biedt tot een landelijk erkend diploma. Het is een brede en volwaardige opleiding geworden, die per 1 maart met korting beschikbaar is voor leden van ION.”

E-LEARNING
Jacques Schreuder: “Het gaat dus om een opleiding procesoperator A met specialisatie poedercoaten niveau 2, het niveau van de allround medewerker. De opleiding is in de vorm van een e-learning. De afgelopen tijd hebben we het lesmateriaal daartoe ingericht en verrijkt met filmpjes, foto’s, virtual reality enzovoorts. We hebben bij SBB een aanvraag ingediend om het onderdeel poedercoaten toe te kennen als keuzedeel. Daar is positief op gereageerd. Op dit moment zijn we in gesprek om er ook een certificerend keuzedeel van te maken. In dat geval wordt het resultaat van het keuzedeel poedercoaten opgenomen in het diplomaregister. De opleiding procesoperator A met specialisatie poedercoaten niveau 2 is in een jaar te doen, maar kan in eigen tempo doorlopen worden. Als alles goed wordt afgerond, krijgt de cursist een MBO-diploma niveau 2. Deze opleiding is dus ook interessant voor mensen die in de poedercoating werken, maar geen kwalificatie hebben. Ze kunnen in hun eigen tempo via e-learning een kwalificatie halen met een erkend diploma. De opleiding is bijna volledig subsidiabel.”

Daarnaast moeten de studenten bepaalde, vanuit de overheid vereiste vakken volgen – zoals Nederlands, rekenen en loopbaan & burgerschap – die worden afgesloten met een examen. Ook moeten er twee keuzedelen worden gevolgd, waarvan één dus het onderdeel poedercoaten zal zijn.

VIRTUAL REALITY
Huub van Strien: “In het e-learning pakket staat onderaan iedere pagina een knop waarmee een vraag gesteld kan worden aan de docent. Ook is er een knop virtueel leslokaal waarmee cursisten op twee dagen in de week een docent recht in de ogen kunnen kijken. Daarmee kunnen ze echt les krijgen en uitleg vragen. Verder heeft deze opleiding een primeur, iets nieuws wat we zelf hebben ontwikkeld. Met virtual reality (VR) kunnen de cursisten echt in een bedrijf rondkijken, 360 graden, en dan is het net of je er echt staat. Maar daar blijft het niet bij, want we hebben hierin interactief kijken geïntroduceerd. Oftewel, als je via VR naar een bepaald punt kijkt, bijvoorbeeld een machine of een installatie, dan opent dat zich en krijg je een filmpje, een foto of een stuk tekst te zien. Het is echt waanzinnig leuk en revolutionair. We gaan dit ook breed in onze eigen opleidingen inbouwen, maar ION is de eerste externe partij bij wie we dit toepassen.”

Elk van de acht genoemde werkprocessen wordt afgesloten met zowel een theorietoets als een praktijkopdracht. De cursisten moeten deze praktijkopdrachten uitvoeren en indienen bij de praktijkbegeleider van het bedrijf, die het na goedkeuring inlevert bij de docent van Litop. Als alles goed is afgerond, wacht de proeve van bekwaamheid op de eigen werkplek. Dan moet de cursist aan een interne examinator van het poedercoatbedrijf en een examinator van Litop laten zien dat hij/zij alles beheerst. Zo ja, dan wordt het diploma uitgereikt.

KRITISCHE MEDEWERKERS
Jacques Schreuder: “Dit is een methode om onze behoefte aan kwaliteitsverhoging in de bedrijven in te vullen. Het volwaardige MBO-diploma dat hiermee behaald kan worden, gaat verder dan onze cursussen en verhoogt de arbeidsmobiliteit en het niveau van de medewerkers. Als dit traject goed verloopt, willen we dit ook gaan toepassen bij andere applicatietechnieken, maar ook bijvoorbeeld bij de cursussen afvalwaterbehandeling of kwaliteitsmetingen. Maar een logische, eerstvolgende stap is dat we niveau 3 gaan opzetten, dus procesoperator 3 en poedercoaten niveau 3. Dat is het niveau van de voorman, de leidinggevende op de werkvloer.”

Huub van Strien: “Onze ervaring is dat mensen na een MBO-opleiding echt veel beter gaan presteren dan daarvoor. Vaak gaat het om mensen die zich bij voorkeur alleen richten op dat wat ze kennen en kunnen. Maar na een MBO-opleiding gaan ze echt veranderen: ze gaan veel kritischer naar het proces kijken en allerlei vragen stellen over waarom iets op een bepaalde manier uitgevoerd moet worden. Ze voelen zich meer bij het werk betrokken en komen opeens met ideeën en voorstellen hoe iets beter zou kunnen". 

Meer informatie:
www.litop.nl
www.vereniging-ion.nl