Op 5 februari heeft Vereniging ION een workshop georganiseerd over het veilig werken met SVHC-/CMR-stoffen in de oppervlaktebehandelende branche, en is het e-book (de eerste versie) gepresenteerd aan Gohdar Massom, programmamanager Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen van de Inspectie SZW. Speciaal voor beleidsmakers en handhavers is er ook een YouTube-filmpje gemaakt over de aanpak van de branche. 

De workshop was het resultaat van het project “Veilig werken met SVHC-/CMR-stoffen” in de branche. Een project waar inmiddels 35 bedrijven uit onze branche aan deelnemen en die tot doel heeft om goede ideeën en slimme werkwijzen in kaart te brengen, te valideren met metingen en te delen met elkaar om de branche veiliger te maken. Ongeveer 85 aanwezigen, waaronder enkele co-auteurs, zagen in een twee uur durende workshop dat er al veel was bereikt, maar dat er ook nog veel te winnen valt. Vooral als er nog meer bedrijven gaan meedoen. Ook kwam aan de orde dat regelgeving vaak niet eenduidig is en dat diverse ministeries nu meewerken aan verbetering of het verklaren van onduidelijkheden. Ook de Inspectie SZW kijkt mee, omdat uiteindelijk alle wetgeving ook gehandhaafd moet en zal worden.
Mooi was het om te zien dat bij deelnemende bedrijven waar nog niet de goede (lage) grenswaarden waren bereikt, men creatief aan de slag was gegaan en daarna de resultaten nog eens liet meten. Voor de branche is dat waardevolle informatie om elkaar verder te helpen en zo allemaal een deel van de puzzel te maken, en dus kosten en inspanning ook samen te delen.

Het resultaat tot nu toe is dat met een stapeling van een aantal maatregelen er vrijwel altijd is te voldoen aan de in Nederland geldende strenge blootstellingslimieten. Wat we tot nu toe weten, staat in het e-book dat toegankelijk is via de website van ION. Echter, er zal ook nog veel moeten gebeuren: aanvullingen, opmerkingen en wensen kunt u altijd bij Vereniging ION indienen. Het uiteindelijke doel is een platform waar alle informatie beschikbaar is en waar alle stakeholders aan hebben bijgedragen. Een soort Wikipedia voor veiligheid in onze branche, zeg maar.

Deze aanpak is uniek, en daarom zal op enig moment (verwacht wordt zomer 2020) een momentopname ook in het Engels worden vertaald. Zo kan ook de rest van Europa kennisnemen van de unieke aanpak in Nederland.

Een mooi moment was de symbolische presentatie van de eerste versie van het e-book aan Gohdar Massom (programmamanager Bedrijven met gevaarlijke stoffen) van Inspectie SZW. In de inleiding werd door Vereniging ION nog opgemerkt dat deze functie eigenlijk niet bestaat, omdat er geen gevaarlijke stoffen zijn. Er zijn naar de mening van Vereniging ION wel stoffen die eigenschappen hebben waar mensen ziek van worden als ze niet veilig en/of op de juiste wijzen worden gebruikt. In zijn reactie gaf Gohdar Massom aan dat hij het initiatief van harte ondersteunt, en de doelstelling deelt: nul gezondheidsrisico bij het gebruik van stoffen. Inspectie SZW controleert of bedrijven aan de weten regelgeving voldoen. Maar er is meer nodig dan inspecteren. Veiligheid bij het werken met SVHC-/CMR-stoffen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de werkgever, de leverancier en de werknemer. Pas als dat gedachtegoed landt, kunnen we spreken van een veilig Nederland op de werkvloer.

Omdat ook de wetgever (ministeries, DG’s, inspecties en parlementsleden) op de hoogte moeten kunnen zijn, en omdat deze mensen vaak weinig tijd hebben, heeft Vereniging ION ook een YouTubefilmpje gemaakt waarbij in slechts 2,5 minuten de essentie van veiligheid in onze branche wordt toegelicht. Deze filmpjes zijn op de pagina van het e-book of de het YouTube-kanaal van Vereniging ION te bekijken.

Onderstaande tekst is van RVO en is gebruikt voor de tussenrapportage.

Aanleiding
De bedrijven uit de Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION) sector en nog enkele andere industriesectoren maken gebruik van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS). Hiermee maken ze producten duurzamer en fraaier of voorzien ze producten van extra functionaliteiten. Deze stoffen worden in procesbaden ingezet en verbruikt in de oppervlaktebehandelingsreacties. Een klein deel komt vrij (ook boven de procesbaden) in de vorm van stof of damp. ZZS wordt als verzamelnaam gehanteerd voor SVHC/CMR-stoffen (Substances of Very High Concern met Carcinogene, Mutagene en Reproductietoxische eigenschappen). Voor het gebruik van deze stoffen gelden wettelijke grenswaarden. Daarnaast heeft de overheid een niet wettelijke doelstelling om ZZS zoveel mogelijk uit te bannen. Het project “Road to zero” is daarvoor opgezet. ION hanteert de ZZS slogan “Vervangen als het kan en autoriseren als het moet en veilig kan”.

Totale vervanging van ZZS is nog niet mogelijk. Hoe er met deze stoffen wordt omgegaan blijft daarom cruciaal. Om de werknemers en de omgeving zo min mogelijk bloot te stellen aan ZZS is een aantal zaken van belang. Het moment van gebruik, de gebruikswijze van afscheidingen, lucht- en waterstromen, automatisering, de persoonlijke beschermingsmiddelen en slimme verpakkingen. De ION-bedrijfsleden nemen hun verantwoordelijkheid voor de veiligheid van mens en milieu. Deze gaat in veel gevallen verder dan het voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Immers calamiteiten hebben een grote impact op mens en milieu. ION wil haar bedrijven meenemen in de continue ontwikkeling van de veiligheid van de bedrijfsvoering. Geen grote stappen ineens, maar een geleidelijk proces van verhoging van het veiligheidsbewustzijn en verbetering van de proces- en omgevingsveiligheid. ION staat als branchevereniging 4.0 voor de belangen van de oppervlaktebehandelende industrie in samenhang met de belangen van de Nederlandse samenleving.

Doel
Het testen van de ontwikkelde veiligheidsmaatregelen op bruikbaarheid om blootstelling aan ZZS te minimaliseren. De huidige modellen blijken niet te werken. Voor de stoffen die vaak met grote spreiding (30-70%) worden opgegeven op de veiligheidsinformatiebladen zijn meer metingen nodig. Dit project gaat hierin voorzien door:

• biomonitoring afgestemd op het EU-project chroom VI en in samenwerking met het Radboudt UMC;
• metingen aan de baden en aan de mensen die in de ION-bedrijven werken;
• emissiemetingen naar de omgeving (via water en lucht) van de ION-bedrijven;
• toetsing van de veiligheidsbarrières op doelmatigheid.

Dit zal voor technische en sociale innovatie zorgen. De bedrijfsprocessen zullen op basis van de metingen worden geoptimaliseerd. Verder komt er een e-book handleiding voor de ION-bedrijven met heldere instructies hoe ze deze optimalisatie kunnen realiseren. Een belangrijk resultaat van de “sociale innovatie” is, dat de combinatie van verkenning, toetsing, validatie en normering vaker toegepast zal gaan worden. Dat zal ook gelden voor het digitaal vastleggen van de resultaten.

Aanpak
De ION-branchevereniging ondersteunt het “Road to Zero” project actief. Echter vervanging van ZZS is op veel plaatsen nog niet mogelijk. Dan is het zaak om zo veilig mogelijk met deze stoffen te werken. De ontwikkelde veiligheidsmaatregelen zullen worden getest op veiligheid voor mens en milieu. Dit is met name nodig voor procesbaden en overige processen met aanwezigheid van ZZS.

Deze Safety Deal maakt een generieke opsomming van de bestaande en nieuwe veiligheidsmaatregelen en valideert de maatregelen met metingen. Dit wordt gedaan in samenwerking met bedrijven uit de ION-sector. De branche heeft een achterban van ongeveer 250 MKB-bedrijven en enkele tientallen grote bedrijven. Daarvan zijn er 12 een BRZO-bedrijf. De procesomstandigheden van de ION-leden zijn relevant voor de gehele maakindustrie. Daarom zal ION de resultaten breder beschikbaar stellen. Dit bespaart de industriesector duizenden metingen die anders individueel per bedrijf uitgevoerd zouden moeten worden. Nog los van de kosten zou dit qua tijdsinspanning en beschikbare meetcapaciteit onmogelijk zijn.

De veiligheidsmaatregelen inclusief uitkomsten van de uitgevoerde metingen zullen opgenomen worden in een e-book. Het veilig werken met ZZS staat hierin centraal. Door het hierdoor verhoogde veiligheidsbewustzijn zal de vraag naar vervangende stoffen en veilige werkwijzen in de ION-keten nog verder toenemen. Dit verminderde en beter beheerste gebruik van ZZS zal de omgevingsveiligheid nog verder versterken.