Jaap van Peperstraten

In de bouw gaan heel veel bouwmaterialen om en gezien de grote woningbouwopgave zal dat alleen nog maar toenemen. Uit milieuoogpunt is hergebruik van bouwmaterialen, in plaats van weggooien en het omsmelten van metalen, zeer aan te bevelen. Omsmelten heeft een groot negatief effect op de CO2-footprint en is alleen geschikt als er geen andere opties zijn. Een bedrijf dat veel ervaring heeft op dit gebied, is Gebruiktebouwmaterialen.com. Hoe gaan zij te werk en wat is hun verdienmodel?

Gebruiktebouwmaterialen.com (GBM) is een onderdeel van A. van Liempd Sloopbedrijven. Met ruim 30 jaar ervaring, omschrijven zij zich als dé specialist in duurzaam slopen en hoogwaardig hergebruik van bouwmaterialen. Barthel van Dinther, commercieel manager en circulair specialist bij A. van Liempd Sloopbedrijven, omschrijft de kern van GBM als volgt: “Ons streven is om bouwmaterialen uit de sloop een tweede leven te geven, door ze zo hoogwaardig mogelijk terug in de keten te brengen. Daarbij willen we van het hele bedrijfsproces, van demontage naar afzet, een rendabel businessmodel maken. Tegelijkertijd willen wij de maximale waarde die in een sloopgebouw zit, liquide maken voor gebouweigenaren/opdrachtgevers. We hebben nu een rendabel businessmodel dankzij onze kennis van circulair slopen en van de afzetmarkt. Het werk is arbeidsintensief, maar wel lonend. Circulair slopen is goedkoper dan traditioneel slopen. Toch is er nog een wereld te winnen als meer partijen meedoen.”

UITGEBREID ASSORTIMENT
De beste manier van hergebruik, en bovendien erg efficiënt, is bouwelementen uit sloop- of renovatieprojecten halen en één-op-één doorzetten voor nieuwbouw op dezelfde locatie. Maar meestal worden de gedemonteerde bouwelementen bij andere projecten ingezet. GBM heeft een uitgebreid assortiment beschikbaar waaruit geïnteresseerden online of ter plekke kunnen kiezen. In de basis voert het bedrijf na het zorgvuldig demonteren en opslaan geen bewerkingen uit op de bouwelementen zelf. De afnemers doen dat in de regel wel, wat refurbishen wordt genoemd. Bij balkonhekwerken bijvoorbeeld, komt dat veelal neer op opnieuw laten stralen en coaten of anodiseren. Meestal is dat makkelijk te doen, zonder dat je het verschil ziet tussen een nieuw of een hergebruikt balkonhek. De kosten van demontage, opslag, oppervlaktebehandeling en transport van diverse bouwelementen naar het nieuwbouwproject kunnen via de hergebruikswaarde terugverdiend worden.

Sloop van een viaduct
Sloop van een viaduct

INTERESSANT VERDIENMODEL
“Het is niet alleen financieel interessant voor betrokken partijen, maar het wordt ook steeds meer voorgeschreven doordat opdrachtgevers beleidsmatig hebben vastgelegd dat ze richting circulaire bouweconomie gaan. Dat zie je onder meer bij woningbouwcorporaties en gemeenten. In 2050 moet de bouweconomie helemaal circulair zijn en in 2030 moeten we op de helft zitten. Die beweging komt nu langzaam op gang. Dat is mooi, want hierdoor ontstaat er meer kennis en kunde in de keten over hergebruik van bouwmaterialen. Dat hergebruik moet het nieuwe normaal worden, in plaats van een uitzondering. Oppervlaktebehandelaars zullen daar steeds meer mee te maken krijgen. Ook andere partijen zullen een bocht moeten maken. Denk aan staalconstructiebedrijven. Die kopen nieuw staal in en maken het op maat voor een project. Op die inkoop berekenen ze een marge: die willen ze natuurlijk niet kwijt. Bij die bedrijven zie je dan ook heel veel scepsis tegenover hergebruik. Maar als die bedrijven meegaan in de beweging naar meer hergebruik, is er voor hen een interessant verdienmodel, omdat ze klanten op een andere manier kunnen binden dan puur en alleen op prijs. Bij sloopbedrijven gaat het onder meer om het opleiden van personeel gericht op het zorgvuldig demonteren van elementen, in plaats van slopen en afvoeren. Maar ook bij opdrachtgevers, architecten en aannemers moet het kwartje van hergebruik meer gaan vallen. Er moet nog veel zendingswerk worden verricht, maar er zijn echt kansen voor iedereen om er geld mee te verdienen.”

Bouwlocatie
Bouwlocatie

RESEARCH & DEVELOPMENT
Een belangrijke rol bij hergebruik van bouwmaterialen speelt het Madaster (zie kader). Daarnaast kan hergebruik gestimuleerd worden door bij onderzoeks- en ontwikkelingstrajecten van bouwmaterialen de focus meer te verschuiven naar hergebruik. Nu is de focus meestal gericht op nieuwe materialen. Er zijn zeker uitdagingen die via een R&D-traject aangepakt zouden kunnen worden. Het hergebruiken van een kozijn bijvoorbeeld, is nu best lastig vanwege de isolatiewaarde van het glas. Maar daarvoor zou via een R&D-traject wellicht een oplossing gevonden kunnen worden. Of R&D zou nieuwe verdienmodellen aan het licht kunnen brengen. Volgens Barthel van Dinther is intensivering van onderzoek en ontwikkeling ook al noodzakelijk vanwege de toenemende overheidseisen op het gebied van hergebruik en een kleinere CO2-footprint van producten. “Bij hergebruik moeten dezelfde kwaliteitsgaranties gelden als bij nieuwe producten en ook kostentechnisch moet het uit kunnen. Eventuele problemen daarbij zouden via een R&D-traject aangepakt moeten worden. Maar ook de praktijkervaringen van steeds meer partijen kunnen hierbij helpen. Als je met een beetje creativiteit, inzet en kunde weer iets moois kunt maken van een gebruikt bouwelement, waarbij je het verschil niet ziet tussen nieuw en hergebruikt, dan is dat fantastisch.”

MADASTER
Om een gestructureerde basis te bieden voor hergebruik van bouwmaterialen bestaat sinds 2017 Madaster: het kadaster voor materialen. Op dit online platform worden gebouwen geregistreerd, inclusief de materialen en producten die zich daarin bevinden. Dit is de basis voor het oneindig beschikbaar houden van materialen. Het registreren en archiveren van materialen in gebouwen en constructies maakt hergebruik eenvoudiger, stimuleert slim ontwerpen en elimineert afval. In Madaster krijgen materialen een identiteit en daarmee vormen ze een bron voor hergebruik. Daarnaast kan elk (bouw)object worden ontworpen en beheerd als een depot van materialen met een vastgestelde waarde. Madaster is er voor eigenaren van vastgoed en infrastructuur én voor organisaties die deze eigenaren bedienen, zoals aannemers, ontwikkelaars, architecten en sloopbedrijven. Madaster ondersteunt gebruikers in het organiseren, beheren en benutten van data gedurende de volledige gebruiksduur van objecten. Vanuit Madaster kan iedereen een beveiligd online paspoort van zijn gebouw(en) laten maken. Daarin staat informatie over de kwaliteit, herkomst en locatie van materialen en producten, en het biedt inzicht in de materiële, circulaire en financiële (rest)waarde van een gebouw. Madaster beschouwt de aarde als een gesloten systeem waar geen afval mag zijn.

Meer informatie:
www.zakelijk.gebruiktebouwmaterialen.com
www.madaster.nl