Belangrijk voor straalbedrijven: per 1 januari 2026 vervalt de uitzondering voor buiten stralen
Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht. De oude regels uit het Activiteitenbesluit zijn vervangen door het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Deze nieuwe wet heeft gevolgen voor jou als ondernemer in de oppervlaktebehandelende industrie, en in het bijzonder als je werkzaamheden uitvoert zoals stralen in de open lucht.

Onder de oude regelgeving mocht je buiten stralen als het object te groot of zwaar was om inpandig te behandelen. Deze praktische uitzondering is per 1 januari 2026 niet meer van toepassing. Stralen mag dan alleen nog binnen – tenzij je beschikt over een maatwerkvoorschrift of een aangepaste vergunning.

Werk jij met grote objecten en is stralen in de buitenlucht soms noodzakelijk? Lees dan hieronder wat dit voor jou betekent en wat je moet doen om problemen te voorkomen.

Meldingsplichtige bedrijven

Ben je meldingsplichtig (Je valt onder de algemene regels van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)? 
Dan is je bestaande melding automatisch overgegaan naar een melding onder het Bal. Maar let op: de uitzondering voor buiten stralen is vervallen.

Wil je deze werkzaamheden blijven uitvoeren, dan moet je bij jouw gemeente een maatwerkvoorschrift aanvragen. Daarin moet je goed onderbouwen waarom buiten stralen voor jouw bedrijfsvoering noodzakelijk is. Bijvoorbeeld vanwege de omvang of het gewicht van de objecten, of omdat inpandig stralen technisch of economisch niet haalbaar is.

Let op de volgende aandachtspunten:

• De aanvraag kost geld.
• De gemeente is niet verplicht om het maatwerkvoorschrift toe te kennen.
• Omwonenden kunnen bezwaar of beroep aantekenen.
• Zolang het maatwerkvoorschrift niet verleend is, mag je vanaf 1 januari 2026 niet meer buiten stralen.

Vergunningsplichtige bedrijven
Val jij onder de vergunningplicht? Dan is het belangrijk om je huidige milieuvergunning goed te controleren.

Staat er in je vergunning expliciet dat je buiten mag stralen (eventueel onder voorwaarden)? Dan hoef je niets te doen: dit blijft ook onder de Omgevingswet geldig.

Staat dit niet in je vergunning, maar voer je deze werkzaamheden wel uit? Dan handel je in strijd met de vergunning én de wet. Je moet dan een vergunningswijziging aanvragen.

Ook voor vergunningsaanpassingen geldt:

• De aanvraag kost geld.
• De gemeente beslist of ze instemt met jouw verzoek.
• Bezwaar- en beroepsprocedures zijn mogelijk.

Wat houdt een maatwerkvoorschrift precies in?
Een maatwerkvoorschrift is een besluit van de gemeente waarin wordt toegestaan dat jij – in afwijking van de algemene regels – toch bepaalde activiteiten mag uitvoeren. In jouw geval: buiten stralen.

In de aanvraag moet je onder andere opnemen:

• Waarom buiten stralen noodzakelijk is;
• Waarom het binnen niet (goed) mogelijk is;
• Welke maatregelen je neemt om milieubelasting te beperken (denk aan afscherming, stofbeperking, geluiddemping);
• Gegevens over je bedrijf en de locatie.

De gemeente kan aanvullende voorwaarden stellen, zoals:

• Alleen stralen onder bepaalde weersomstandigheden;
• Tijd- en geluidsrestricties;
• Verplichte afzuiging of afscherming.

Let op: als de gemeente het maatwerkvoorschrift verleent, kunnen omwonenden bezwaar maken. Als zo’n bezwaar leidt tot een beroepsprocedure, ben je pas zeker van je toestemming als er een definitieve uitspraak ligt. Dit kan maanden tot ruim een jaar duren.

Werken op locatie: uitzondering blijft
Werk je op locatie, bijvoorbeeld op een bouwterrein (bijvoorbeeld aan staalconstructie voor woningen of bruggen) of aan een schip in een haven? Voor die werkzaamheden kent het Bal een uitzondering, en dan verandert er dus niets. De verplichting om binnen te stralen geldt niet voor werk dat per definitie niet binnen een pand uitgevoerd kan worden. Voor deze situaties heb je geen maatwerkvoorschrift nodig.

Wat moet jij nu doen?
Stap 1: Breng in kaart of jij buiten straalt (straal je buiten jouw pand?).
Stap 2: Check of je een vergunning hebt en wat daarin staat.
Stap 3: Is buiten stralen essentieel? Vraag dan zo snel mogelijk een maatwerkvoorschrift of vergunningswijziging aan.

Wacht niet tot eind 2025. De procedure kan maanden duren – en als je op 1 januari 2026 nog geen goedkeuring hebt, moet je je buitenwerkzaamheden stopzetten.

Hulp nodig?
Waar mogelijk ondersteunt Vereniging ION haar leden bij dit soort trajecten of verwijst haar leden door naar partijen die op juridisch vlak ondersteuning kunnen bieden zoals de Koninklijke Metaalunie. Neem contact met ons op via info@vereniging-ion.nl of 030 630 03 90. Samen zorgen we ervoor dat je bedrijfsvoering toekomstbestendig blijft – ook onder de nieuwe Omgevingswet.