Dinsdag 7 februari 2023 hebben Denemarken, Duitsland, Nederland, Noorwegen en Zweden een voorstel ingediend bij de Europese Commissie voor een Europees totaalverbod op PFAS. Als het aan de vijf landen ligt, komt er een Europees totaalverbod op PFAS.

PFAS wordt in de wereld van de oppervlaktetechnieken onder andere gebruikt voor:

  • Teflon (PTFE)

    • Smeermiddelen
    • Antiaanslaglagen op verwarmingselementen
    • Laboratoriumapparatuur
  • Apparatuur in de voorbehandeling welke FPM-rubbers en/of PVDF-kunststoffen bevatten, dit kan voorkomen in:
    • Pompen en randapparatuur hiervan zoals afsluitingen en slangen
    • Automatische doseerapparatuur
    • Onderdelen van dompelbaden
    • Onderdelen van sproeilijnen
    • Lagers
    • Laboratoriumapparatuur
  • Toevoegingen aan enkele organische coatings, voornamelijk
    • UV-bestendige natlakken
    • UV-bestendige poedercoatings

Voor veel toepassingen zijn er alternatieven, alleen zijn deze niet altijd even effectief.

Ban
Er is in het rapport gekeken naar de impact van de emissies en de kosten van de transitie van PFAS naar PFAS-vrij. De opstellers van het rapport zien twee opties. Ten eerste een zogenoemde full ban. Dat is het volledig uitbannen van PFAS. Dit zou gaan gelden voor producten waar nu al een alternatief voor PFAS is, of waarvoor hoogstwaarschijnlijk op hele korte termijn een alternatief zal zijn.

De tweede optie is een ‘ban’ voor producten waarvoor (nog) geen alternatieven zijn of waarvoor de economische impact nu te groot zou zijn. Het verbod gaat gelden voor de productie, gebruik, verkoop en import van ruim 10.000 chemische stoffen, die in duizenden producten zitten die we elke dag gebruiken. Dat is belangrijk om vervuiling van onze leefomgeving met PFAS een halt te roepen. Het Europese verbod is een initiatief van Nederland en Duitsland.

Minimum
De details van de voorgestelde beperking van ongeveer 10.000 per- en polyfluoralkylstoffen zijn nu beschikbaar op de website van ECHA. De wetenschappelijke comités van ECHA zullen nu beginnen met de beoordeling van het voorstel in termen van de risico’s voor mens en milieu, en de gevolgen voor de samenleving. Alle PFAS’s die onder het voorstel vallen, zijn zeer persistent in het milieu. Als de uitstoot niet tot een minimum wordt beperkt, zullen mensen, planten en dieren in toenemende mate worden blootgesteld, en zonder enige beperking zullen zodanige niveaus worden bereikt die negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van mensen en het milieu. De autoriteiten schatten dat de komende 30 jaar ongeveer 4,4 miljoen ton PFAS in het milieu terecht zou komen als er geen actie wordt ondernomen.

Peter van der Zandt, directeur risicobeoordeling van ECHA: “Dit baanbrekende voorstel van de vijf autoriteiten ondersteunt de ambities van de EU-strategie voor chemische stoffen en het actieplan Zero Pollution. Nu beginnen onze wetenschappelijke comités met hun evaluatie en oordeelsvorming. Hoewel de evaluatie van zo’n breed voorstel met duizenden stoffen en vele toepassingen een uitdaging zal zijn, zijn we er klaar voor.”

Volgende stappen
Het voorstel is een stap in een groter proces. Hierna controleren de wetenschappelijke comités voor risicobeoordeling (RAC) en voor sociaaleconomische analyse (SEAC) van ECHA tijdens hun vergaderingen in maart 2023 of het voorstel voldoet aan de wettelijke vereisten van REACH. Als dat het geval is, zullen de comités beginnen met hun wetenschappelijke beoordeling van het voorstel. Op 22 maart 2023 is een raadpleging van zes maanden gepland.

Het RAC zal zich een mening vormen over de vraag of de voorgestelde beperking geschikt is om de risico’s voor de gezondheid van mensen en het milieu te verminderen, terwijl het SEAC zich zal uitspreken over de sociaal economische effecten, dat gaat over de baten en kosten voor de samenleving, die verband houden met het voorstel. Beide commissies vormen hun oordeel op basis van de informatie in het beperkingsvoorstel en de opmerkingen die tijdens het overleg zijn ontvangen. De commissies buigen zich ook over het advies van het Forum Handhaving over de handhaafbaarheid van de voorgestelde beperking. Als de adviezen zijn goedgekeurd, worden ze naar de Europese Commissie gestuurd, die vervolgens samen met de EU-lidstaten een besluit neemt over de mogelijke beperking.

Op 5 april 2023 wordt een online informatiesessie georganiseerd om het beperkingsproces toe te lichten en om geïnteresseerden te helpen die willen deelnemen aan de raadpleging.