Jaap van Peperstraten

Tijdens de Week van de Oppervlakte Technologie is vanuit de Vereniging ION de Stichting Innovat.ION gepresenteerd. De officiële aftrap van Innovat.ION was op 1 januari 2019. Waarom is Innovat.ION opgericht, wat gaat het precies doen en wat zullen de leden daarvan merken? Daarvoor gingen we te rade bij twee mensen die aan de basis staan van Innovat.ION. Arjan de Bruin, de innovatiemanager die Innovat.ION gaat trekken en Egbert Stremmelaar, directeur van Vereniging ION.

Stichting Innovat.ION is een transitie van het Kennis Platform Oppervlakte Technologie (KP.OT). Innovat.ION is een zelfstandige entiteit binnen ION met een eigen bestuur en heeft als voornaamste doel innovatieve projecten een platform te geven waar projectdeelnemers elkaar vinden om projecten uit te voeren die de oppervlaktebehandelende branche vooruit helpen. Het is voor de oppervlaktebehandelende branche noodzakelijk om de aansluiting te behouden met ontwikkelingen in en vragen vanuit de markt. Binnen Vereniging ION blijkt het lastig te zijn om projecten te faciliteren, omdat het teveel afleidt van waar ION voor bedoeld is. Leidend bij de keuze van de projecten zijn technologische en innovatiegerichte vragen vanuit de (oppervlaktebehandelende) bedrijven zelf. Soms hebben lidbedrijven op dat vlak vragen en ideeën, maar zijn ze alleen niet in staat om een project op gang te helpen. Innovat.ION is dan in staat ketengerichte samenwerkingsverbanden te smeden waarin bijvoorbeeld universiteiten, inspecties, de wetgever, grote innovatieve bedrijven en buitenlandse partijen aan een gezamenlijk doel werken. Ook kent Innovat.ION de weg in de Nederlandse en Europese subsidies.

INNOVEREN VIA KENNISUITWISSELING

Arjan de Bruin: “De start van elk project ligt bij de bedrijven. Zij moeten iets willen op het gebied van innovatie en Innovat.ION gaat dat expliciet maken. Dat begint dus met luisteren en behoeften inventariseren. Vervolgens gaat het om samenwerken. Welke partijen kunnen iets betekenen in de verdere ontwikkeling en willen die ook aanhaken? Kan iedereen zich scharen achter een scherp omschreven doel? Zo ja, dan kan er met kennisuitwisseling worden begonnen, waarbij de kennis alleen binnen de groep blijft. Meedoen betekent investeren in tijd en/of geld. Wie er wat instopt, haalt er ook wat uit. Je kunt dus niet alleen maar kennis halen, zonder iets in te brengen. Met Innovat.ION willen we een platform creëren waar de deelnemers doelgericht en in samenhang werken aan innovatie.”

Egbert Stremmelaar: “We zijn met Innovat.ION gestart, omdat we de branche vooruit willen helpen. In de praktijk loop je dan al gauw tegen een dilemma aan, want er zijn best wel bedrijven die mee willen doen aan innovatieve projecten, maar een stuk minder bedrijven die actief wil bijdragen in de zin van tijd, geld en moeite. Daardoor komen dat soort projecten vaak niet van de grond, omdat te veel bedrijven alleen maar kennis willen komen halen. Je kunt dat voorkomen door een gremium te hebben dat vrij gesepareerd van de vereniging opereert, waarbij je innovatieve projecten vorm en inhoud geeft doordat de deelnemers gelijkelijk investeren en kennis inbrengen. De structuur is vergelijkbaar met Qual.ION waaronder de kwaliteitslabels functioneren.”

ARJAN DE BRUIN

Sinds kort is er dus voor onze branche een heuse manager innovatie die in opdracht van het Innovat.ION-bestuur als zelfstandig ondernemer het voortouw neemt richting projectontwikkeling. We hebben het over Arjan de Bruin, 50 jaar oud, getrouwd en de trotse vader van drie kinderen. Arjan is sinds ongeveer 25 jaar als innovatieconsultant verbonden aan het organisatieadviesbureau Van der Meer & van Tilburg. Dat bureau verzorgde ook de secretariaatsfunctie voor het KP.OT. Verder zit Arjan in twee sectiebesturen van de Bond van Materialen en is hij docent op de Hogeschool Utrecht. Arjan heeft een groot relevant netwerk in de academische- en onderwijswereld en in het bedrijfsleven.

Vera Popovich van de TU Delft, Arjan de Bruin (Innovat.ION) en Rudy Veul van NLR bij de ondertekening van het 3D-printconvenant.

VOLDOENDE KRITISCHE MASSA

De afgelopen jaren zette het KP.OT zich in voor kennis delen en projecten initiëren op het gebied van oppervlaktetechnieken en materialen. Het platform makelde en schakelde zodat beschikbare nieuwe technieken wat makkelijker hun weg naar de praktijk vonden. Ook hield men contact met het onderwijsveld, maar natuurlijk ook met ION zelf. Egbert Stremmelaar: “KP.OT is in de nadagen van de VOM afgesplitst. Bij de contacten is altijd wel het besef geweest dat als we er aan toe zijn we het vanuit de platformgedachte weer bij elkaar moeten brengen. Het veld is niet gebaat bij een fragmentatie van entiteiten. Toen we elkaar vorig jaar weer tegenkwamen bij een project gericht op de oppervlaktetechnologie bij 3D-metaalprinten, was het gauw duidelijk dat dit het moment was voor samenvoeging. De lopende projecten zijn hiermee onder de vleugels van Innovat.ION gebracht. Toen er over een naam nagedacht werd voor de nieuwe entiteit lag het voor de hand om naar analogie van Educat.ION en Informat.ION te kiezen voor Innovat.ION.”

Arjan de Bruin: “Met dit platform kunnen we de bedrijven van dienst zijn. Door deelname maken ze deel uit van de projecten zelf. Het gaat om hun projecten en niet om projecten van een adviesbureau. ION faciliteert dat. De eerste winst is het 3D-metaalprintproject dat nu in een versnelling wordt gebracht. Door er alleen maar over te communiceren, merkten we dat nieuwe partners op ons afkwamen. Samenvoeging resulteert in voldoende kritische massa om tot een stroomversnelling te komen.”

OMZET VERLIEZEN

De werkgroep 3D Metal Printing van ION zal als eerste profiteren van het feit dat het nu is opgenomen in Innovat.ION. Het eerste grote wapenfeit van Innovat.ION is de ondertekening van een 3D-printconvenant door drie kennispartners (NLR, TU Delft en Stichting Innovat.ION) samen met ongeveer 15 mkb-bedrijven. Ook het netwerk van FLAM3D wordt hierbij betrokken. Doel van het project is bedrijven te ondersteunen door met hen toepasbare metaalgeprinte onderdelen te ontwikkelen en op de markt te brengen. Het project is van groot belang, omdat in de nabije toekomst naar verwachting tien tot vijftien procent van alle metaalproducten geprint zal worden. Dan moeten er vanuit de branche state of the art oppervlaktebehandelingen (coatingtechnieken) worden aangeboden die daar heel goed bij aansluiten, zodat maakbedrijven geen reden hebben om naar Verweggistan te gaan.

Egbert Stremmelaar: “Op de achtergrond van Innovat.ION speelt een belangrijke ontwikkeling. De oppervlaktebehandelende branche is afhankelijk van de maakindustrie. Wij moeten de maakindustrie dus faciliteren in hun ontwikkelingen. Het gaat goed met die industrie in Nederland, maar de ontwikkelingen gaan snel. We willen niet dat de technologie voor de coating van metaalgeprinte onderdelen in Verweggistan ontwikkeld wordt, want als dat zo is, gaat de productie daar ook heen. Je moet het dus hier in een keten oplossen. Daarom hebben wij bij de start van het oppervlakte behandelen van 3Dmetaalprinten in 2015 gezegd dat wij gaan meedenken over geschikte coatings, want we kunnen als coatingbranche niet met lege handen staan als die ontwikkeling klaar is. Geen enkel bedrijf kan het zich permitteren om tien tot vijftien procent van de omzet te verliezen.”

SUCCESVERHALEN INNOVAT.ION/KP.OT

Vouchers: Value added Innovation in fooD chAins
Met het Europees project VIDA (2018 - 2021) wil men bedrijven in voedselketens helpen om via innovaties efficiënter om te gaan met water, voedsel en energie. Daarbij wordt samengewerkt met verschillende partners in Europa. De samenwerking met CEW (Centre of Expertise Water Technology) in Leeuwarden, een kennis- en innovatiecentrum op het gebied van watertechnologie, biedt ION-leden in 2019 vouchers voor honderd procent subsidiëring (van €5.000 tot € 250.000).

Innovatie binnen bedrijven
19 bedrijven werkten onder begeleiding van het KP.OT aan innovaties op het gebied van duurzaamheid. Hoe langer, intensiever en bedrijfszekerder kapitaalgoederen worden ingezet, des te beter rendeert de investering. Dus werd er gekeken naar nieuwe mogelijkheden kapitaalgoederen op een verantwoorde wijze te beschermen tegen corrosie en slijtage. Deelnemende bedrijven kregen van de overheid subsidie voor innovatieontwikkeling gedurende twee jaar.

Kwaliteit en kwantiteit van medewerkers op alle niveaus
Door de organisatie van cursussen, workshops en doorlopende leertrajecten binnen het beroepsonderwijs droeg het KP.OT bij aan de vernieuwing van opleidingen op het gebied van metaalkunde, corrosiebescherming en oppervlaktetechnieken. Op specificatie van de klant werd vraaggestuurd kennisoverdracht georganiseerd. Verschillende methodieken zijn beschikbaar om de kennisbehoefte van het bedrijfsleven te inventariseren en vervolgens te vertalen naar concrete leerdoelen. KP.OT beschikt ook over twee eigen cursussen: de Introductiecursus Metaalkunde en de Introductiecursus Corrosie.

Basis van de matrix (1.0/2.0/3.0): Van Spaendonck Branche Advies

KRUISBESTUIVING

Het vormgeven van Innovat.ION zal onder meer zijn beslag krijgen door innovatiegerichte bedrijven te faciliteren, door vanuit de belangen van de bv Nederland te denken, door voor de achterban op te komen en door kennisdeling en netwerkmogelijkheden te faciliteren. Bij alle rollen geldt dat er nagedacht moet worden over hoe je de collectieve lange termijn ontwikkelingen vertaalt naar de bedrijfspraktijk van morgen. Een gremium als Innovat.ION geeft ION de mogelijkheid om zich specifiek voor een bepaalde groep in te zetten waarmee je de branche als geheel vooruit helpt en ook de rol van belangenbehartiging voor de hele achterban blijft uitvoeren. Een soortelijke gedachte speelde bij de oprichting van Young Surface, een gremium om de jonge garde te faciliteren samen met geestverwanten zinvolle antwoorden te vinden op vragen die direct te maken hebben met bedrijfsvoering en met markt- en technologische ontwikkelingen.

Arjan de Bruin: “Veel meer dan vroeger moet er in ketens worden gedacht en in kennisdeling zonder schroom. Om de ontwikkelingen bij te houden, heb je kruisbestuiving nodig. Je ziet dat bijvoorbeeld ook in het convenant 3D-metaalprinten. We gaan ervoor zorgen dat er zo gauw mogelijk best practices beschikbaar komen die in de praktijk kunnen worden toegepast om er geld mee te verdienen. En waarmee je dus als branche je rol proactief oppakt. Dat is ook nodig, want de ontwikkelingen in Zuidoost-Azië gaan heel snel.”