De maakindustrie heeft van oudsher een circulair karakter en innovaties versterken dat karakter wat bijdraagt aan een lagere milieufootprint. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van het TNO-rapport De impact van slim èn circulair: hoe innovaties in de maakindustrie bijdragen aan een lagere footprint. In dit rapport is aan de hand van 13 cases een analyse gemaakt van de brede duurzaamheidsconsequenties voor circulaire innovaties en van de drijfveren en barrières die een rol speelden bij de ontwikkeling van die innovaties. Op hoofdlijnen blijkt dat alle onderzochte innovaties op de meeste duurzaamheidscategorieën een positieve bijdrage leveren.
De transitie naar een circulaire economie kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verlagen van de milieufootprint en het grondstofgebruik van onze economie, en daarmee het verbeteren van de lange-termijn leveringszekerheid.
Uit eerder onderzoek bleek al dat tal van activiteiten in de maakindustrie soms van oudsher een sterk circulair karakter dragen zoals reparatie en onderhoud, en dat veel innovaties bijdragen aan een versterking van de vaak reeds aanwezige circulariteit. Die innovaties behelzen onder andere nieuwe, grondstofbesparende productietechnologie en geavanceerd onderhoud mede op basis van de inzet van ICT, remanufacturing en refurbishment van kapitaalgoederen en de omschakeling naar een ander op dienstverlening gebaseerd businessmodel.
Aan de hand van cases bij bekende en minder bekende bedrijven, zowel leveranciers als eindproducenten (OEM-ers), is gekeken naar de impact van circulaire innovaties. Metal injection moulding en 3-D metaal printing blijken flinke CO2-besparing op te kunnen leveren door materiaalbesparing. Re-manufacturing boekt winst doordat productie van nieuwe apparaten wordt vermeden. Slim onderhoud en servitization kunnen zorgen voor een langere levensduur. De onderzoekers plaatsen wel de kanttekening dat de geboekte milieuwinst teniet wordt gedaan als er extra elektronica en alternatieve materialen met hoge milieu-impact worden ingezet.
De belangrijkste drijfveren voor de onderzochte smart circulaire innovaties blijken te liggen op het interne en strategische vlak. In het algemeen worden de grootste barrières veroorzaakt door tradities binnen de sector, het verdienmodel en het feit dat andere (niet altijd makkelijk in te vullen) skills en competenties nodig zijn.
De uitkomsten van het onderzoek zijn een belangrijke hulp bij de verbreding en verdieping van circulaire innovaties in de maakindustrie. Maakbedrijven doen al veel en doen ook al veel goed. Het delen van deze inzichten in een meerjarig programma moet volgens de onderzoekers leiden tot een verbreding en versnelling van de implementatie van de circulaire innovaties. Verdieping kan volgens hen verder worden ontwikkeld met een research-agenda rond (de inzet van) digitalisering in de circulaire maakindustrie, in het sneller en gerichter adopteren van nieuwe technologie en in het beter grip krijgen op de keten- en netwerk-consequenties van circulaire innovaties.
Het rapport is, zeker ook voor de oppervlaktebehandelende branche van groot belang en vormt voor de Vereniging ION & Innovat.ION inspiratie voor het toekomstbestendig houden en maken van onze branche.
Download het rapport: TNO 2020 R12210 De impact van slim én circulair