Vorig najaar is op diverse plaatsen in Nederland voor het eerst de examentraining Inhouse Control Medewerker gegeven, gevolgd door een examen. Het certificaat dat men hiermee kan behalen is verplicht voor licentiehouders van Qualicoat, Qualisteelcoat of Qualanod. Zij moeten vanaf 1 januari 2018 minimaal één medewerker in dienst hebben die gekwalificeerd is om metingen uit te voeren voor het betreffende kwaliteitslabel. Hoog tijd dus om terug te blikken op die training en wel via een rondje langs de velden.

De examentraining is bedoeld voor medewerkers die in hun dagelijkse werk metingen met betrekking tot het kwaliteitslabel verrichten. In de regel hebben zij die metingen geleerd van een collega of een leverancier, maar is er nooit systematisch onderricht gegeven over de achtergronden van de metingen, het kalibreren van meetinstrumenten of hoe je een titratie hoort uit te voeren. Daarnaast hebben veel mensen in de loop der jaren zo hun eigen manier van werken ontwikkeld die wel eens kan afwijken van hoe het hoort. Bovendien biedt de training de gelegenheid om eens te sparren met medewerkers van andere bedrijven over hoe zij bepaalde problemen aanpakken. Het certificaat is bedoeld om als gecertificeerd bedrijf aan de nieuwste eisen van Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod te kunnen blijven voldoen. ION had een cursusboek opgesteld dat de cursisten vooraf kregen toegestuurd. De training zelf werd op twee avonden gegeven, met een week ertussen. Korte tijd daarna was er het examen, bestaande uit een theoriegedeelte en een proeve van bekwaamheid waarin vier metingen op de juiste wijze moesten worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld een titratie uitvoeren, een pH-meting en een laagdiktemeting. Aan geslaagde deelnemers is vervolgens het certificaat uitgereikt. Eén van de cursisten was Jinze van Berkel, werkvoorbereider/laborant bij Aldor. Hij vond de training reuze interessant, maar de inhoud over het algemeen oude wijn in nieuwe zakken. “Dat is niet negatief bedoeld. Als je je werk goed doet en ook het waarom begrijpt, zou de training eigenlijk niets nieuws moeten brengen. Toch was het interessant, omdat ik enkele nieuwe dingen heb gezien, je de laatste weetjes hoort en van andere mensen hoort hoe zij dingen aanpakken.”

AFSPIEGELING VAN DE PRAKTIJK

Het nut van deze training staat volgens hem buiten kijf, gelet op de kwaliteit van het werk en de noodzaak om met kennis van zaken de inspecteur te woord te kunnen staan. “Het zou heel vervelend zijn als de inspecteur met iemand moet praten die niet begrijpt welke analyses nodig zijn. Soms ontstaan er vakinhoudelijke discussies, maar dat zie ik alleen maar als verrijkend. Het cursusboek besloeg alle labels en vond ik interessant. Het mooie daarvan is dat alles nu een keertje overzichtelijk bij elkaar staat en ook nog eens helemaal in het Nederlands. Wij hebben ook ISO en dus procedures op papier staan. Ik ben van plan om de procedures uit het cursusboek één op één over te nemen in onze procedures voor wat betreft de metingen.” Jinze is met vlag en wimpel geslaagd. “Maar ik was toch nerveus voor het examen, je wilt het toch goed doen. Ik vond het examen goed opgezet, maar het zou mooi zijn als je tijdens het examen je eigen apparatuur kunt gebruiken. Nu had ik een voor mij onbekende pH-meter. Verder vond ik het praktijkexamen een goede afspiegeling van de praktijk en de daarvoor benodigde praktijkkennis. Het theoriegedeelte zou geen probleem moeten zijn voor iemand die het cursusboek goed bestudeerd had.”

FRIS OP HET NETVLIES

Ook Roel Dijkman van Dijkman Coating heeft de training gevolgd. Hij vindt de training nuttig, zonder dat hij er veel nieuwe dingen leerde. En dat is maar goed ook. “Als je er heel veel leerde, is er iets mis met het niveau waarop je werkt. De training zorgt ervoor dat bij iedereen de puntjes weer op de i staan en dat er strikt wordt gewerkt. Doordat iedereen door leveranciers of door collega’s is geïnstrueerd voor de testen, ontwikkelt iedereen zijn eigen manier van werken. Gevolg is dat bijvoorbeeld badsterkten niet zo nauw worden genomen of een proefplaat die eigenlijk niet voldoet toch wordt goedgekeurd. Iedereen die de examentraining heeft gedaan, heeft de juiste uitvoering van diverse metingen weer fris op het netvlies staan. Het cursusboek sluit naar mijn idee ook goed aan bij de training zoals die bedoeld is.”

Dat de training voor de drie kwaliteitslabels tegelijk was, is volgens hem uit organisatorisch oogpunt wel te begrijpen, maar vakinhoudelijk niet. “De combinatie Qualicoat en Qualisteelcoat is nog wel te maken, maar Qualanod is zo specifiek dat hiervoor beter een aparte avond kan worden ingericht. Bij de praktijkavond in Tilburg gebeurde dit dan ook spontaan.” Hij vindt dat de training op een leuke manier werd gegeven en ziet er geen bezwaar in dat de docente van een apparatuurleverancier kwam. “Ik vind het alleen maar goed als die meewerkt aan een training of cursus, want hiermee investeren ze in de branche en laten ze hun betrokkenheid zien. Maar het moet geen reclamespotje worden en dat was hier zeker niet het geval. Zij hebben de benodigde kennis in huis en kunnen dit ook het beste overdragen.”

VERBETERING

Ook Jacqueline Engbers, al twintig jaar kwaliteitsmedewerker/ procescontroleur bij Jonkman Coating, beschouwt de training als een goede gelegenheid om alle kennis weer eens op te frissen. “Jonkman Coating is al sinds 1991 Qualicoat gecertificeerd en ikzelf voer al twintig jaar alle testen en controles uit. Ik kan dan ook niet zeggen dat ik over Qualicoat veel nieuwe dingen heb gehoord, maar het was wel leuk om te zien hoe andere bedrijven met sommige dingen omgaan en om ideeën uit te wisselen. Je werd op een positieve manier geprikkeld om eens stil te staan bij sommige procedurestappen en uitgedaagd om de verdieping te zoeken. Verder ben ik blij met het cursusboek dat ook een heel makkelijk naslagwerk is en goed bruikbaar is als we een stagiaire hebben.” Ook zij is zonder problemen door het examen gekomen, maar ze ziet wel ruimte voor verbetering. “Tijdens de training lag de focus met name op de praktijk, terwijl tijdens het examen juist ook de theorie belangrijk bleek. Terecht natuurlijk, maar de aandacht hiervoor was tijdens de training beperkt. Daarnaast zou het prettig zijn geweest als tijdens de training het instellen van de meetapparatuur voor de mechanische testen was geoefend. Vooral omdat deze apparatuur lastig mee te nemen is en je dus tijdens het examen met onbekende apparatuur werkt. Tegelijkertijd was het leuk dat we met de nieuwste apparatuur konden werken. Het is altijd goed om nieuwe ontwikkelingen op dit gebied te volgen en mee te nemen in onze toekomstplannen. We gaan namelijk nieuw bouwen waarbij ook het nieuwe laboratorium zal worden voorzien van de nieuwste testapparatuur. Dat gaat nog één of twee stappen verder dan de Qualicoattesten.”

OEFENEN

De docente van de training was Charlotte Koppenol, vertegenwoordiger bij TQC. Zij geeft regelmatig adviezen aan klanten over meetinstrumenten en nadat ze eens als gastdocente een les over meetinstrumenten had gegeven, werd ze voor deze training gevraagd. “In het begin was dat best wel spannend, want ik ben 26 jaar en sommige cursisten hebben meer dan 26 jaar werkervaring, wat een groot contrast zou kunnen zijn. Maar ik merkte dat iedereen de training als een soort opfriscursus bekeek die sowieso interessant kon zijn, omdat in de loop der jaren diverse normen en standaarden zijn veranderd. En het bood een veilige omgeving om van andere bedrijven te horen hoe zij sommigen dingen aanpakken. Ik merkte wel dat de aanwezigheid van bepaalde personen de sfeer in de groep kon bepalen. Als er een paar tussen zaten die heel actief waren, kreeg je de hele groep mee. Er werden dan vragen gesteld, er kwamen discussies op gang en men wilde graag oefenen met de instrumenten. Maar in andere groepen werden nooit vragen gesteld en wilde men niet oefenen.” Voor ieder onderdeel in de training had ze het betreffende meetinstrument meegenomen. Cursisten konden ook hun eigen meetinstrument meenemen. Na wat uitleg, kregen de deelnemers gelegenheid om te oefenen. Per avond werden ongeveer tien meetprocedures besproken. “Er werd in de twee avonden ook veel informatie gegeven, maar ik vind dat als je tijdens de les goede aantekeningen maakt, het cursusboek goed bestudeert en meedoet met de oefeningen, dan zou je toch goed mee hebben kunnen komen ook al heb je geen ervaring. Dat zou ook een voordeel kunnen zijn, omdat je het dan in één keer goed aanleert. Nu werden tijdens de lessen de drie kwaliteitslabels behandeld, maar inhoudelijk zou je voor Qualanod beter een aparte cursusavond kunnen houden. Toch kan ik me voorstellen dat je dat vanwege de kosten niet doet.”

ZENUWEN

Wat ze jammer vond, is dat enige aandacht voor de interpretatie van de meting niet is meegenomen in de training. Dat is een bewuste keuze van de kwaliteitslabels zelf en ION heeft die keuze opgevolgd. “Toch kwam bij vrijwel ieder meetinstrument de vraag op wat de uitslag van de meting betekende, en omdat ik daar niet op kon ingaan, ontstond er juist vaak discussie. Ook van sommige cursisten kreeg ik als feedback dat ze de interpretatie er graag bij hadden gezien. Verder vind ik het jammer dat er geen cursisten zijn ingegaan op mijn aanbod om voor de tweede les een half uurtje eerder te komen, zodat ze dan ongestoord met een meetinstrument konden oefenen. Als je meekijkt, lijkt het allemaal heel logisch totdat je het ineens zelf moet doen. Dan is het soms ineens een stuk moeilijker.” Die indruk had Huub van der Leeuw, examinator en werkzaam bij TQC, ook bij de examens. “Het viel mij op dat sommige cursisten tijdens het praktijkexamen behoorlijk nerveus waren, terwijl ze eigenlijk metingen moesten doen die ze dagelijks doen. Het verbaasde me dat sommige cursisten toch niet slaagden voor die testen terwijl het om essentiële zaken gaat. We hadden ook tegen de cursisten gezegd dat ze gerust hun eigen apparaten mee konden nemen want daar heb je ervaring mee. Alleen je kon het nu niet op de automatische piloot doen. Bij de kogelvalproefmeting moet je wel weten vanaf welk hoogte die kogel moet vallen. Dat staat ook in het cursusboek. Ook wordt van je verwacht dat je begrijpt hoe een meetinstrument functioneert en dus weet hoe je bijvoorbeeld een laagdiktemeter kalibreert. En als je een pH-meting doet, mag je niet vergeten om ook even naar de temperatuursensor te kijken. Als je niet begrijpt hoe de situatie in elkaar zit en gewoon maar wat doet, slaag je niet. Je moet alle vier de metingen goed doen.” Het cursusboek gaat naar alle waarschijnlijkheid de wereldwijde standaard worden voor scholing en training op het gebied van kwaliteitsmetingen.