Grote kans dat u nog nooit een penitentiaire inrichting (PI) van binnen hebt gezien, maar in veel gevallen zijn er voorzieningen getroffen om gedetineerden een zinvolle werkdag te bezorgen met soms de mogelijkheid daarbij een opleiding te volgen. Dat is zeker het geval bij de PI Vught, waar al sinds 1995 gedetineerden op werkdagen poedercoaten in een flinke werkplaats die over alle installaties beschikt om het werk uit te kunnen voeren. Sinds ongeveer drie jaar kunnen de poedercoaters daar ook een opleiding volgen, van ION.
 

Nancy Marijnissen, plaatsvervangend Hoofd Arbeid van PI Vught, legt uit hoe wij die PI voor ons moeten zien. “Naast de verblijfplaatsen van de gedetineerden hebben we hier diverse werkplaatsen waar ze hun werkdagen doorbrengen. Je kunt het zien als een klein dorpje, met daarin een poedercoatbedrijf, een wasserij, een metaalbedrijf, een winkel, een lasafdeling enzovoorts. Mijn taak is onder meer de gedetineerden te begeleiden op weg naar re-integratie in de maatschappij. Daarom hebben we hier een arbeidsbedrijf waaronder ook de poedercoatafdeling valt. Ook wordt er soms extern naar mogelijkheden gezocht met het oog op werk en re-integratie. De bedrijven hier zijn vergelijkbaar met bedrijven buiten onze muren. Wij maken offertes voor klanten van buiten, nemen opdrachten aan die we ook in de afgesproken tijd moeten voltooien. Het grootste verschil is dat de arbeidskrachten ook hier slapen.”

De gedetineerden leerden de diverse werkzaamheden altijd “on the job”. Met de jaren groeide de wens om degenen die daar behoefte aan hadden ook een theoretische ondersteuning te bieden, een opleiding dus. Ongeveer drie jaar geleden kwam men daarover in contact met ION. En het zou ook mooi zijn als na de opleiding een officieel examen zou volgen. “In eerste instantie verstrekten we hen een certificaat dat we zelf hadden gemaakt en waarmee de jongens konden aantonen dat ze ervaring hadden met poedercoaten”, zegt René van Eldik, senior arbeidsmedewerker poedercoaten bij de PI Vught die ook de cursus poedercoaten aan de gedetineerden geeft. “Omdat we een cursus wilden, gevolgd door een praktisch en theoretisch examen, zijn we ongeveer drie jaar geleden met ION in gesprek geraakt. Als gevolg daarvan kregen we van ION het officiële cursusboek aangeleverd, alsmede het officiële examenmateriaal en ook een cursusleider voor het theoriegedeelte.”

NEUS IN DE STUDIEBOEKEN
Na enkele cursussen is besloten dat René van Eldik, die zelf een tijd geleden het diploma Poedercoaten niveau 3 heeft gehaald en geruime
tijd in dienst is van de PI, zelf ook de theoriecursus gaat geven. “Ik vind het gewoon zonde dat gedetineerden die het werk leuk vinden en er graag buiten iets mee zouden willen doen, geen diploma zouden kunnen krijgen. Met alle gedetineerden wordt in het begin eerst op een andere afdeling uitgezocht wat hun achtergrond is en of wij qua werk iets kunnen bieden dat aansluit op hun interesse. We proberen iedere keer een cursus te draaien met vijf tot zes gedetineerden die als poedercoater al bij ons werken en geïnteresseerd zijn in de theorie. Voor mij is dat prachtig, want dan kun je een verdieping van hun begrip bereiken. Bijzonder aandachtspunt is wel dat veel gedetineerden laaggeletterd zijn en veelal niet verder zijn gekomen dan de lagere school. Daarom zie ik ook regelmatig faalangst. Ik vind dat als je de wil hebt, je het kan.”

De cursus wordt op een middag in de week gegeven in een lesblok van anderhalf uur. Iedere week wordt een hoofdstuk uit het cursusboek doorgewerkt. Ieder hoofdstuk eindigt met vragen die de cursisten als huiswerk meekrijgen voor de volgend les. Die begint dan met de behandeling van het huiswerk om te kijken of de lesstof is begrepen. Veel cursisten zijn niet gewend om met hun neus in de studieboeken te zitten, dus ze moeten eerst leren wat leren is. René van Eldik: “Ik heb met hen afgesproken dat als ze iets niet begrijpen, ze daarmee niet moeten wachten tot de cursusmiddag, maar dat ze eerder bij me moeten komen; dan ga ik op een rustig moment één op één met hen zitten. In de praktijk kunnen ze het werk goed aan. Iedereen binnen het bedrijf doet bij toerbeurt alle werkzaamheden, maar diegenen die met de opleiding bezig zijn, krijgen voorrang bij het poedercoaten zelf. Dat staat immers centraal bij het praktijkexamen.”

TRANEN
Hij vervolgt: “Een kleurwissel zie ik als een mooie gelegenheid om theorie en praktijk aan elkaar te knopen. Ik roep er dan vaak twee cursisten bij en dan ga ik een deel van de installatie uitleggen. We halen de poederpomp uit elkaar voor de schoonmaak waarbij ik de vraag stel waarom we die moeten schoonmaken. Dat kunnen we koppelen aan de theorie over contaminatie. Zo hoop ik dat ze de theorie sneller begrijpen. Ik merk ook vaak dat wanneer je ze vertrouwen geeft en meer verantwoording, ze er dan van balen als ze iets verkeerd hebben gedaan of juist
heel trots zijn als ze iets perfect hebben afgeleverd, vooral als het om een moeilijk product gaat.”

Momenteel is de cursus naar schatting ongeveer 25 maal gegeven, met sinds enkele jaren dus een officieel examen, met het theoretisch en praktijkgedeelte op dezelfde dag. Sommige deelnemers die moeite hebben met het schriftelijk theoretisch examen, mogen dat mondeling
doen. René van Eldik: “We hebben regelmatig meegemaakt dat deelnemers die op het eind daadwerkelijk geslaagd zijn en het diploma krijgen uitgereikt, met de tranen in de ogen staan, want het is voor hen de eerste keer dat ze een vakinhoudelijk diploma hebben gehaald. Tot nu toe gaven we poedercoatcursus alleen op niveau 2, omdat wij vonden dat onze cursisten in de praktijk te weinig zouden hebben aan alleen niveau 1. Maar nu zijn we van plan om ook niveau 1 gaan geven en in niveau 2 het theoretisch gedeelte los te knippen van het praktijkdeel. Wij merken
dat diverse bedrijven in de buitenwereld het praktijkdeel belangrijker vinden dan het theoretisch gedeelte. Als wij dan iemand door niveau 1 weten te loodsen die vervolgens met een 8 of 9 slaagt voor het praktijkdeel van niveau 2, dan heeft zo’n persoon een gigantische overwinning voor zichzelf behaald. Fantastisch toch?"

Meer informatie:
www.in-made.dji.nl
www.vereniging-ion.nl