De winnaars van de ION Borghardt Award 2021 zijn geworden de geïntegreerde bedrijven Jonkman Coating en IJdema Coating met hun installatie PREANO+. Dit betreft een unieke installatie waarbij het pre-anodiseren verticaal plaatsvindt als een dompelproces in een bad van acht meter diep, geïntegreerd in een verticale poedercoatlijn. Aan de realisatie van deze installatie ging een zoektocht van dertien jaar vooraf. “We zien de prijs als een kroon op ons werk en het geeft ons een trots gevoel”, zegt Harmen IJdema, directeur van de twee bedrijven.

De start van dit hele verhaal ligt bij het moment dat Jeroen Schothuis van Jonkman Coating dertien jaar geleden contact opnam met oud-studiegenoot Harmen IJdema om samen te gaan nadenken over hoe zij de vakgerichte toekomst zien, en dan met name het voorbehandelingstraject. Met die vraag zijn de twee bedrijven gaan samenwerken op technisch vlak. Harmen IJdema: “Er zijn allerlei testen gedaan en allerlei gesprekken geweest. We hebben ook veel verschillende bedrijven bezocht en installaties en processen bekeken, zowel in Nederland als in Duitsland, Zweden en Italië. Heel geleidelijk kwamen we tot de conclusie dat het pre-anodiseren eigenlijk een heel mooi systeem is. Op een bepaald moment hebben we besloten dat we het project samen moesten gaan uitvoeren, omdat het project al zo groot aan het worden was. Samen hebben we de verdere ontwikkeling gestalte te geven. Zo zijn er gesprekken gevoerd over samenvoeging van de bedrijven, waarmee we ook voldoende volume zouden hebben voor de benodigde grote investering. Zo kwam het dat IJdema in 2016 Jonkman heeft overgenomen, nou ja: ze zijn samengegaan maar de twee namen en vestigingen zijn behouden.”

De inhoudelijke reden voor de technische ontwikkeling van het nieuwe proces lag in de aanscherping van milieuregelgeving die al een tijdje in de lucht hing. Met name Chroom-6 stond al een tijdje op de lijst om verboden te gaan worden. Dat heeft de twee bedrijven ertoe gebracht op zoek te gaan naar een alternatief met betere eigenschappen op corrosiegebied. Dat was nog niet zo’n eenvoudige zoektocht, vanwege de unieke eigenschappen van Chroom-6 waaronder het zelfhelende vermogen. Een alternatief, vrij van Chroom-6, dat aan de gewenste eigenschappen voldeed op technisch en bedrijfsmatig vlak bestond gewoon nog niet. Duidelijk was wel dat de markt zo’n alternatief zou verwelkomen, mits het betrouwbaar en degelijk was.

HEEL VEEL TESTEN
“Toen de markt hoorde wat wij wilden gaan doen, was er zeker enthousiasme, maar iedereen zei ook dat men eerst wilde zien of het wel werkte en inderdaad de beloofde eigenschappen had. We hebben heel veel testen gedaan, eerst in het laboratorium en daarna kleinschalig. Aan de testfase is heel veel tijd besteed, omdat je de echte installatie nooit vooraf kunt testen. Het vele testen was noodzakelijk om er zeker van te zijn dat er nergens problemen zouden ontstaan als we ‘voor het echie’ zouden gaan. We hebben bijvoorbeeld iedere kleur die we zouden gaan lakken uitgebreid getest. De opstart van de grote installatie met alle parameters zoals we die hadden uitgedacht, was een heel spannend moment. Met het heel uitgebreide kwaliteitssysteem zijn we gaan draaien en vanaf dag één hadden we het proces onder controle: de resultaten voldeden aan de verwachte eigenschappen van de producten. Dat was ruim anderhalf jaar geleden. En alles voldoet eigenlijk uitstekend, we zijn er heel tevreden mee.”

Bij de ontwikkeling ging veel aandacht uit naar de benodigde precieze chemie die ingezet moest worden. Dat vergde heel veel uitzoekwerk via testen, wat soms onverwachte resultaten opleverde. Ook de combinatie van pre-anodiseren en poedercoaten in een verticale installatie vergde veel energie en uitzoekwerk. Toen de technische realisatie op papier steeds helderder werd, werd de vraag naar hoe die installatie er werkelijk uit moest zien ook steeds duidelijker. En dat die gefinancierd moest worden. Uiteindelijk zijn al die vragen beantwoord en is de nieuwe installatie gerealiseerd op een nieuwe locatie.

VOLGENDE FASE
“Het was geen sprintje, maar een marathon. Er zijn momenten geweest dat we ons achter de oren krabden en ons afvroegen of we hiermee wel door moesten gaan. Een bijzondere tegenslag was het overlijden in 2017 van mijn vriend Jeroen Schothuis waarmee ik dit ben gestart. Jeroen was het technisch geweten van Jonkman Coating en kun je beschouwen als de geestelijke vader van wat we gerealiseerd hebben. Als ik er nu op terugkijk, ben ik er trots op dat we dit met zijn allen voor elkaar hebben weten te krijgen. En dan is het prachtig als je een prijs wint. Wat onze toepassing uniek maakt, is dat het pre-anodiseren en het poedercoaten in één procesgang worden uitgevoerd. Daarmee is de keten een stukje korter geworden. Anders gezegd: door onze installatie zijn we hoger in de keten komen te zitten. Vroeger lakten we voor de bijna eindklanten die met de gelakte profielen kozijnen en dergelijke gingen maken. Nu schuiven we op richting de systeemhuizen die gelakte producten met alle toebehoren op specificatie leveren aan de eindklant die er ramen en deuren van maakt. Dat we aan de systeemhuizen leveren, is op zich niet nieuw, maar neemt nu wel toe. Daarnaast is onze markt verbreed. Leverden we vroeger alleen maar in Nederland, nu zitten we ook op de Duitse markt en een stukje op de Belgische markt.”

De geïntegreerde installatie voor preanodiseren en poedercoaten is ook van grote betekenis voor de mensen op de werkvloer. De processen zijn veel meer geautomatiseerd en er is afscheid genomen van veel handarbeid. Die was nodig om de grote verscheidenheid aan opvolgende processtappen uit te voeren. Nu is er een totaal systeem waarbij een product maar één keer hoeft te worden opgepakt om het in te voeren in de installatie, waarna die er vijf uur later en na twintig processtappen weer wordt afgehaald op werkhoogte. De lichamelijke inspanning is met dit proces een stuk minder geworden. Je zou kunnen zeggen dat men nu klaar is met vernieuwing, maar niets is minder waar, zo legt Harmen IJdema uit.

OPNIEUW EEN UITDAGING
“Wat we nu gedaan hebben, is de realisatie van een geautomatiseerd systeem met onder meer cameratechnologie, maar dit is nog maar de eerste fase. We moeten verder, maar wel met deze manier van werken, dus met hetzelfde systeem: heel snel, efficiënt, kwalitatief op een zeer hoog niveau en met weinig handjes. Nu hebben we alleen nog maar een geïntegreerde productielijn voor de aluminium profielen. Maar alle overige producten, zoals plaatwerk, 3D-modellen en scharniertjes, kunnen niet door deze installatie. Daartoe moeten we horizontaal gaan poedercoaten en dat gaan we onderbrengen in een nieuwe fabriek in Hengelo, naast de PREANO+fabriek. De bouw begint volgend jaar. De ingebruikneming van die fabriek betekent ook de verhuizing van de oude locatie naar de nieuwe locatie. Het klinkt misschien als een open deur om daar volautomatisch met hoge kwaliteit te gaan werken, maar het is toch weer een uitdaging. We kunnen dus zeker niet op onze lauweren gaan rusten. We laten ons evenwel graag inspireren door het kunstwerk dat we hebben ontvangen als winnaar van de ION Borghardt Award 2021. Dat komt prominent in de ontvangstruimte te staan van ons nieuwe pand. We zien die award toch als een waardering vanuit de branche en daar zijn we heel trots op!”

Meer informatie:
www.jonkman-coating.nl