Veel industriële oppervlaktebehandelingstechnieken gebruiken in meer of mindere mate warmte, denk hierbij o.a. aan ontvetten, beitsen, galvaniseren, anodiseren, poedercoaten en ontlakken. Met de stijgende energiekosten is het interessant om eens naar de horizon te kijken welke alternatieven er allemaal bestaan. Zo kwam laatst geothermie in beeld, met name de gesloten lussystemen als die van Eavor klinken hierin erg interessant. Op hun website zegt Eavor zelfs temperaturen te kunnen bereiken van 250°C, maar is dit ook in Nederland mogelijk?

We hebben diverse partijen hiervoor in Nederland gesproken, waaronder branchevereniging Geothermie Nederland, enkele van hun leden en Eavor Nederland. De huidige techniek welke momenteel in Nederland wordt gebruikt is het pompen van water in en uit poreuze zand- en gesteentelagen. Hiervoor zijn sterke pompen nodig en de aardlagen moeten poreus zijn. De levensloop van een dergelijke put is zo’n 30 tot 40 jaar, hoe snel dit verloopt is onder andere afhankelijk van de minimale warmte welke wenselijk is en hoe snel de aardlaag lokaal afkoelt.

Waarom is een gesloten lussysteem hierin anders? Met een gesloten lussysteem worden initieel ook 2 leidingen de grond ingepompt, deze leidingen worden voorzien van een coating. Echter, door middel van het sturen van de boorkoppen kunnen beide boorgaten naar elkaar toe gericht worden op de juiste diepte, hierdoor sluiten ze op elkaar aan. Het is zelfs mogelijk vertakkingen te maken om zo meerdere lussen diep onder de grond te maken. Het gevolg is wel dat deze techniek initieel duurder is als de huidige gebruikte technieken in Nederland, welke slechts 2 boringen vergen. Het voordeel is echter dat er geen groot pompsysteem nodig is voor het oppompen van het warmen water. Het is een gesloten systeem en warm water komt uit zichzelf naar boven, een regelklep is volgens de leverancier dus voldoende. Dit kan al snel zo’n 20% van de energiebehoefte besparen.

De gewonnen temperatuur is bij beide systemen niet hetzelfde als de aanwezige temperatuur waar de warmte gewonnen wordt. Daar waar de temperatuur 120°C beneden in de put is, zal dit al snel 90°C zijn eenmaal boven de grond. Hoe hoger de gewonnen temperatuur, hoe interessanter het voor oppervlaktebehandelend Nederland wordt. Vermoedelijk wordt het pas echt interessant bij temperaturen van rond de 100°C en hoger, zoals gebruikt voor chemisch vernikkelen, seal baden, hoge temperatuur ontlakken, droogovens en moffelovens. Voor al deze systemen hebben bedrijven de laatste jaren de energiekosten flink zien stijgen.

In het Westland is er een paar jaar geleden een test gedaan met ultradiepe geothermie (UDG) van >4 km diep. Dit was niet met een gesloten lussysteem gedaan maar door middel van het pompen van water in de poreuze aardlagen. De testresultaten bleken helaas voor dat boorpunt tegen te vallen. In welke mate hier een gesloten lussysteem wel goed zou presteren kan niet gezegd worden.

Is het mogelijk om temperaturen te halen van meer als 170°C (boven de grond) met geothermie in Nederland?

Het korte antwoord is nu nog niet. In loop van de komende 10 jaar is de hoop dat hier meer duidelijkheid over komt. Dit zit hem met name in dat er nog niet concreet duidelijk is hoe de aardlagen eruitzien op 6 a 7 km diepte in Nederland. De huidige dieptekaarten van TNO gaan nu tot zo’n 4 km diepte. Het is belangrijk om te weten welke aardlagen op welke diepte te vinden zijn en wat de temperatuur hiervan is. Dit omdat het niet mogelijk is om in alle type aardlagen dit systeem aan te leggen en het qua temperatuur rendabel moet zijn. Dankzij ontwikkelingen als de gesloten lussystemen is de inzetbaarheid van geothermie wel breder geworden. Dit omdat er geen afhankelijkheid is van de poreusheid van de aardlaag waar het water in gepompt moet worden.

Temperaturen tot 90°C zouden nu wel al mogelijk moeten zijn. Of dit ook voor een oppervlaktebehandelend bedrijf interessant en mogelijk is hangt af van hoe lokaal de aardlagen eruitzien. Er zijn hiervoor diverse adviserende partijen te vinden op de website van Geothermie Nederland: https://geothermie.nl/leden/